Adieu Monsieur le Professeur
In Conflans-Sainte-Honorine, een voorstad van Parijs, werd op 16 oktober 2020 om vijf uur ’s middags de 47-jarige geschiedenisleraar Samuel Paty door een islamitische extremist onthoofd. Aanleiding hiervoor vormde zijn les over vrijheid van meningsuiting waarin hij spotprenten van de profeet Mohammed liet zien. Of, zoals de Franse president Emmanuel Macron het verwoordde, vermoord omdat hij besloten had zijn leerlingen te leren burgers te worden.
De dood van Samuel Paty heeft velen geraakt, ook ons. Onderwijs is zoveel meer dan alleen kennisoverdracht. Onderwijs heeft een grote rol in het voorbereiden van onze kinderen op hun deelname aan de maatschappij. Daar hoort uitleg bij over onze democratie en rechtsstaat. En daar hoort ook bij dat leerlingen zelf leren nadenken, een oordeel vormen, luisteren naar elkaars argumenten, vragen stellen en op een respectvolle manier omgaan met verschillen van mening. Samuel Paty heeft precies dit willen doen. Hij heeft met zijn leerlingen het gesprek willen voeren over het grondrecht op de vrijheid van meningsuiting in de democratische rechtsstaat. In een democratie mag je elkaar niet belemmeren in het spreken, in het geloven of in het afvallen van geloof. Je mag nooit met geweld je mening doordrukken of die van de ander onderdrukken.
Samuel Paty is het slachtoffer geworden van een terrorist. Daarmee was dit niet alleen een aanslag op hem, maar op alle leraren in Frankrijk en andere landen. Wij zullen echter het gesprek blijven voeren en onze leerlingen de waarden van onze rechtsstaat mee blijven geven. Als je zelf de vrijheid wilt houden om te zeggen en te geloven wat je wilt, moet je anderen dit ook gunnen. School moet een veilige omgeving zijn waar iedereen zich vrij kan voelen om zichzelf te zijn en een eigen mening te vormen. Op school leren we onze kinderen dat iedereen onderdeel is van onze maatschappij en hieraan bijdraagt. Aan u thuis doen we de oproep om dit samen met ons te doen en ook thuis het gesprek te voeren.
In Frankrijk werd als eerbetoon aan Samuel Paty het lied ‘Adieu Monsieur le Professeur’ gezongen. Voor hem en alle andere leraren eindigen we deze inleiding met het refrein van dit lied:
Adieu Monsieur Le Professeur
On ne vous oubliera jamais
Et tout au fond de notre coeur
Ces mots sont écrits à la craie
Nous vous offrons ces quelques fleurs
Pour dire combien on vous aimait
On ne vous oubliera jamais
Adieu Monsieur Le Professeur
In het Nederlands:
Vaarwel meneer de leraar
we zullen u nooit vergeten
en diep in ons hart
zijn deze woorden met krijt geschreven
Wij bieden u deze bloemen aan
om te zeggen hoeveel we van u hielden
We zullen u nooit vergeten
Vaarwel meneer de leraar